Wprowadzenie systemu kaucyjnego w polsce
W Polsce szykuje się istotna zmiana w zakresie zarządzania odpadami. Od 1 stycznia 2025 roku zacznie obowiązywać nowy system kaucyjny, który ma na celu zwiększenie efektywności recyklingu oraz znaczące ograniczenie ilości odpadów z tworzyw sztucznych. Inicjatywa ta jest odpowiedzią na dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/904, która nakłada na kraje członkowskie obowiązek zmniejszenia wpływu produktów z tworzyw sztucznych na środowisko naturalne.
Projekt ustawy został zatwierdzony przez Radę Ministrów 6 czerwca 2023 roku, co rozpoczęło proces legislacyjny. Następnie trafił on do Sejmu, gdzie poddano go wnikliwej analizie, dyskusjom oraz wprowadzono odpowiednie poprawki. Po akceptacji przez parlament, Prezydent RP podpisał ustawę 13 lipca 2023 roku, a jej treść została opublikowana w Dzienniku Ustaw.
Nowe przepisy, które wejdą w życie z początkiem 2025 roku, wprowadzą obowiązek pobierania kaucji za opakowania takie jak: jednorazowe butelki plastikowe, wielorazowe butelki szklane oraz puszki metalowe. Wdrożenie tych zasad ma na celu poprawę cyklu życia opakowań poprzez ich ponowne wykorzystanie i recykling, co stanowi kluczowy krok w stronę ochrony środowiska i zasobów naturalnych.
Jak będzie działał nowy system kaucyjny?
Nowy system kaucyjny będzie różnicował obowiązki sklepów w zależności od ich wielkości. Duże placówki handlowe o powierzchni sprzedażowej przekraczającej 200 m² będą zobowiązane do przyjmowania pustych opakowań od konsumentów. Natomiast mniejsze sklepy, posiadające powierzchnię sprzedażową poniżej 200 m², będą mogły dobrowolnie zdecydować o przyłączeniu się do systemu zwrotów, choć nadal będą musiały pobierać kaucję od każdego kupującego.
Jednym z kluczowych elementów systemu będzie wyznaczenie operatora systemu kaucyjnego przez producentów oraz importerów napojów. Operator ten będzie odpowiedzialny za kompleksowe zarządzanie całym procesem — od pobierania kaucji, przez jej zwrot, aż po recykling zużytych opakowań. Dzięki takiemu rozwiązaniu, system będzie mógł działać sprawnie i efektywnie na każdym etapie dystrybucji.
Celem systemu jest zwiększenie poziomu recyklingu i ograniczenie wpływu odpadów plastikowych na środowisko, zgodnie z unijnymi regulacjami. Opakowania objęte systemem będą wyraźnie oznakowane, zgodnie ze wzorem zamieszczonym w załączniku 2 do ustawy kaucyjnej. Wysokość kaucji została uzależniona od rodzaju opakowania: 50 groszy za butelki plastikowe i puszki, oraz 1 złoty za wielorazowe butelki szklane. Te różnice mają na celu zachęcenie do wybierania opakowań, które łatwiej poddaje się recyklingowi. Proces pobierania kaucji obejmie wszystkie etapy dystrybucji — od producenta, przez hurtownię, aż po detalistę. Warto również wspomnieć, że zgodnie z decyzją Ministerstwa Klimatu, kaucja nie będzie podlegać opodatkowaniu VAT, co oznacza, że konsumenci otrzymają pełen zwrot wpłaconej kwoty.
Jakie opakowania zostaną objęte systemem kaucyjnym?
Zgodnie z nową ustawą, system kaucyjny obejmie następujące typy opakowań:
- Butelki jednorazowego użytku wykonane z tworzyw sztucznych, przeznaczone na napoje o pojemności do 3 litrów, wraz z ich zakrętkami i wieczkami, z wyłączeniem butelek szklanych lub metalowych, których zakrętki i wieczka wykonane są z tworzyw sztucznych.
- Wielorazowe butelki szklane o pojemności do 1,5 litra.
- Metalowe puszki o pojemności do 1 litra.
Wprowadzenie systemu kaucyjnego stanowi istotny krok w kierunku bardziej odpowiedzialnego zarządzania odpadami w Polsce. Dzięki niemu możliwe będzie nie tylko lepsze wykorzystanie zasobów, ale także ograniczenie ilości odpadów trafiających na wysypiska, co w dłuższej perspektywie pozytywnie wpłynie na środowisko naturalne i jakość życia przyszłych pokoleń.